تاثیر باقیمانده کودهای آلی (کمپوست، ورمی کمپوست و لجن فاضلاب) بر میزان جذب عناصر غذایی شاخص های رشد و عملکرد ارقام مختلف برنج (oryza sativa

به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف کودهای آلی (غنی شده با کودهای شیمیایی و غنی نشده) بر عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص های رشد ارقام مختلف برنج، آزمایشی در سال 89 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در قالب طرح کرت های خردشده (اسپلیت پلات) بر پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. کرت های اصلی، شامل سه رقم برنج (طارم، شیرودی و رمضانی) و کرت های فرعی، شامل 14 تیمار کود آلی (20 تُن لجن فاضلاب، 20 تُن لجن فاضلاب در هکتار + نصف کود شیمیایی، سطوح 40 تُن لجن فاضلاب، 40 تُن لجن فاضلاب در هکتار + نصف کود شیمیایی، 20 تُن کمپوست زبال? شهری، 20 تُن کمپوست زبال? شهری در هکتار + نصف کود شیمیایی، سطوح 40 تُن کمپوست زبال? شهری، 40 تُن کمپوست زبال? شهری در هکتار + نصف کود شیمیایی، سطوح 20 تُن ورمی کمپوست، سطوح 20 تُن ورمی کمپوست در هکتار + نصف کود شیمیایی، سطوح 40 تُن ورمی کمپوست، 40 تُن ورمی کمپوست در هکتار + نصف کود شیمیایی)، سطوح کود شیمیایی (فسفات دی آمونیم 150کیلو گرم،سولفات پتاسیم و اوره 100کیلو گرم) و شاهد بود. کودهای آلی مورد استفاده در سال های 1385 و 1386 به زمین اضافه شده است. در سال های 87، 88 و 89 علی رغم کشت برنج، هیچ کودی مصرف نشده بود. نتایج نشان داد که در بین ارقام مختلف برنج رقم رمضانی، تیمار کمپوست 40 تن در هکتار از بیشترین میزان بیوماس و دوام آن برخوردار بود. در رقم طارم، تیمار ورمی کمپوست 20 تن غنی شده دارای بالاترین میزان وزن هزار دانه و شاخص برداشت و عنصر منگنز در بین ارقام بود. بالاترین میزان عملکرد دانه در رقم شیرودی، در تیمار لجن فاضلاب 40 تن در هکتار و بالاترین میزان سطح برگ پرچم، پنجه بارور و عنصر روی در این رقم، تیمار لجن فاضلاب 20 تن در هکتار بود. بیشترین میزان تعداد دانه پر و پوک در خوشه به ترتیب در رقم رمضانی و شیرودی، تیمار ورمی-کمپوست 40 تن در هکتار بود .بالاترین میزان شاخص برداشت در رقم شیرودی، تیمار ورمی کمپوست 20 تن غنی شده بود. رقم رمضانی تیمار کمپوست 20تن در هکتار، دارای بالاترین میزان سرعت جذب خالص، سرعت رشد نسبی و عنصر نیتروژن بود. در رقم رمضانی تیمار شاهد دارای بالاترین میزان سرعت رشد نسبی بود. بالاترین میزان عنصر فسفر در رقم شیرودی، تیمار 40 تن ورمی کمپوست مشاهده شد. بیشترین میزان عنصر پتاسیم در رقم طارم، تیمار کمپوست 20 تن غنی شده وجود داشت. رقم طارم، تیمار 40تن کمپوست در هکتار، دارای بالاترین میزان عنصر مس بود. تیمار کود شیمیایی در رقم طارم دارای بیشترین میزان آهن در دانه بود. بر اساس جدول همبستگی شاخص برداشت (**63/0=r)، سطح برگ پرچم (**57/0=r)، تعداد پنجه بارور (**51/0=r)، وزن هزار دانه (**32/0=r)، و تعداد دانه پر (**28/0=r) بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار را با عملکرد دانه نشان داد. واژه های کلیدی: برنج، عملکرد، اجزای عملکرد، شاخص های رشدی، کودهای آلی و عناصر ماکرو و میکرو